Książka jest monografią poświęconą opisowi i analizie funkcjonowania szeroko rozumianego systemu kontroli, ochrony prawa i praworządności, realizowanego przez organy państwowe RP i europejskie instytucje organizacji międzynarodowych Unii Europejskiej i Rady Europy, których Polska jest członkiem. Na analizowany w monografii system składa się polski wymiar sprawiedliwości wszystkie polskie sądy (sądy powszechne, wojskowe, administracyjne i Sąd Najwyższy), polskie trybunały Trybunał Konstytucyjny i Trybunał Stanu, Krajowa Rada Sądownictwa, prokuratura, Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji, Najwyższa Izba Kontroli, Rzecznik Praw Obywatelskich i Rzecznik Praw Dziecka, a także Trybunał Sprawiedliwości UE w Luksemburgu i Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu, Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich i Europejska Komisja na Rzecz Demokracji, czyli tzw. Komisja Wenecka. Prezentacja tych instytucji obejmuje ich genezę i ewolucję, rolę ustrojową i kompetencje oraz procedury ich funkcjonowania, stanowiący ich podstawę stan prawny i jego dynamikę w dobie transformacji, zwłaszcza w ostatnich latach (do końca 2018 r.), a w odniesieniu do instytucji europejskich ich rolę w ochronie traktatów wiążących Polskę, jak i przestrzegania praw i wolności obywateli polskich w wiążącym RP europejskim porządku prawnym. Analizy poszczególnych instytucji poprzedza rozdział wstępny poświęcony omówieniu katalogu chronionych praw i wolności jako podstawowych wartości konstytucyjnych oraz sposobu ich regulacji prawnej w Polsce, w przeszłości i w Konstytucji RP z 1997 r., polskich ustawach i aktach prawa międzynarodowego. Czytelnik znajdzie także ogólną charakterystykę obowiązującego w Polsce instytucjonalnego systemu ich przestrzegania i ochrony.
